Có nhiều nữ kiệt từng nổi danh trong lịch sử dựng nước và giữ nước.

Trên mảnh đất xứ Đông, có nhiều nữ kiệt từng nổi danh trong lịch sử dựng nước và giữ nước. Một trong số đó là Lã Thị Lương, nữ tướng nổi danh thời Hai Bà Trưng.
Nữ nhân hào kiệt
Lã Thị Lương sinh vào thời Hai Bà Trưng, tới ngày nay câu chuyện về bà vẫn được nhân dân thôn Chi Khê, xã Tân Trường (Cẩm Giàng) nhắc đến với lòng ngưỡng mộ, tôn kính. Ông Nguyễn Trọng Khoa, thủ từ đình Chi Khê cho biết: Bà là người có công lớn giúp Hai Bà Trưng đánh giặc Tô Định đem lại nền độc lập cho nước nhà.

Xem thêm:  trung tâm bảo hành tủ lạnh hitachi ,   bảo hành tủ lạnh hitachi,  lắp đặt cửa cuốn
UBND huyện Cẩm Giàng tổ chức khai hội mùa Xuân Văn miếu Mao Điền 2017

Theo ngọc phả đình Chi Khê, khi Tô Định làm thái thú, hắn tìm những người tài đất Việt cho làm quan song lại ngấm ngầm tìm cách giết hại. Khi đó vị quan họ Lã tên Minh được Tô Định sai làm trưởng quan ở phủ Hồng Châu. Vợ chồng ông bà có một người con gái tên Lã Thị Lương thông minh hơn người. Tương truyền, một đêm mẹ bà nằm mộng có thần nhân tặng cho cành hoa mẫu đơn rồi có chửa sinh hạ bà. Năm 17 tuổi, bà nổi danh tài hoa, nhan sắc tuyệt đẹp, Tô Định muốn lấy làm vợ song bị cự tuyệt. Định nổi giận tìm cách hãm hại, bắt giết cha bà. Bà cõng mẹ chạy vào núi Diên Châu, chỉ trời, vạch đất thề không đội trời chung với Tô Định, rồi sai gia nhân tuyển mộ binh lính chống lại. Bấy giờ ở trang Tràng Kỹ, huyện Đa Cẩm vốn là hành cung cũ của cha mẹ bà, nhân dân cảm động với ân đức bèn hiệu triệu 47 người có sức vóc cường tráng theo làm gia thần báo thù Tô Định.

Cũng thời gian đó có vợ chồng Đặng Đại Công tinh thông võ lược, ôm hận nước Việt không có người tài giữ nước để nhà Hán xâm chiếm bèn đi khắp các nơi tìm chân chúa, tập hợp anh hùng bốn biển chống giặc. Một hôm, ông bà đến núi Diên Châu, đạo Kinh Bắc thấy có một đội quân hơn trăm người, khí giới tinh nhuệ dưới sự chỉ huy của một nữ tướng tuổi ước hai mươi mốt, dung mạo đoan trang, võ nghệ cao cường hiếm thấy. Hỏi ra biết đó là Lã Thị Lương đang cùng gia thần luyện tập võ nghệ chống Tô Định liền vào thưa chuyện với mẹ bà: "Nghe tiếng tiểu thư có chí báo thù địch, vợ chồng tôi cũng có chí ấy nhưng vì chưa gặp người đồng tâm nên còn gác lại. Nay tôi đến đây mong cùng tiểu thư kết giao thực hiện chí lớn, mưu cầu đại sự". Mẹ bà nghe xong mừng lắm bèn vào nói với Lã Thị Lương. Lã Thị Lương thấy Đặng Đại Công tướng mạo thần uy lẫm liệt bèn thết tiệc khoản đãi rồi chọn ngày đẹp nên vợ nên chồng.

Dạo sau, ba vợ chồng Đặng Đại Công nghe tin ở đạo Sơn Tây có Trưng Trắc, Trưng Nhị khởi binh bèn tìm đến xin theo đánh giặc. Hai Bà Trưng thấy 3 ông bà đều có chí khí hiên ngang thì rất kính trọng, cùng kéo quân về lập bản doanh ở sông Hát Môn. Thời gian sau, vợ chồng Đặng Đại Công được giao về trấn giữ ở đạo Kinh Bắc và đạo Hải Dương để chiêu mộ binh mã. Ba người đã tìm về lập lại hành cung cũ của gia đình Lã Thị Lương ở Chi Khê, Tràng Kỹ, Đa Cẩm, phủ Thượng Hồng, đạo Hải Dương. Nhân dân bản xứ thấy vợ chồng bà về kéo đến đón chào rất đông. Chỉ sau tuần lễ hịch kêu gọi giết giặc cứu nước được ban xuống, đã có hơn 2 vạn người tìm đến Tràng Kỹ đầu quân. Ông bà làm cỗ khao thưởng binh sĩ rồi cùng đại quân kéo về Hát Môn hợp với Hai Bà Trưng đánh giặc. Hai Bà Trưng cho lập đàn tế trời đất, bách thần rồi xuất binh tấn công giặc. Đặng Đại Công được Hai Bà Trưng phong làm Đại đô tướng quân, dưới sự giúp sức của Lã Thị Lương đánh thẳng vào thành của Tô Định. Đại chiến kịch liệt một trận, Tô Định thua chạy, Hai Bà Trưng thu lại 65 thành trì. Bà Trưng lên ngôi vua, thấy vợ chồng Đặng Đại Công có công lớn bèn thưởng rất hậu và giao cho binh quyền, chức tước.
Trong sách Dư địa chí Hải Dương, nữ tướng Lã Thị Lương được xếp vào một trong những nhân vật tiêu biểu thời kỳ đầu dựng nước.


Được 3 năm, nhà Hán sai Mã Viện mang quân sang đánh nước ta để phục thù. Hai Bà Trưng sai Đặng Đại Công cùng hai phu nhân dốc toàn bộ binh lực kéo lên Chi Lăng chống giặc. Đánh hơn chục trận, do thế giặc mạnh, Hai Bà Trưng phải lui về Cẩm Khê tính kế chống địch lâu dài. Mã Viện cho quân vây giáp mấy tháng liền làm cho lương thực cạn kiệt, quân sĩ tử thương quá nửa. Hai Bà Trưng bèn đem quân quyết một trận tử chiến và anh dũng hy sinh. Thấy chủ tướng đã mất, Lã Thị Lương cùng Đặng Đại Công và Phạm Gia Pháp than khóc rồi châm lửa tự thiêu. Qua một đêm, chỗ ba ông bà hóa được mối đùn lên thành gò lớn.

Nhân dân phụng thờ

Với công lao trong lịch sử dựng và giữ nước, Lã Thị Lương cùng Đặng Đại Công và vợ cả được người dân trang Tràng Kỹ viết thần hiệu và lập miếu thờ ở hành cung cũ.    

Thái thú Giao Châu đời sau xem xét lược sử của Hai Bà Trưng và vợ chồng Đặng Đại Công, cảm khái chí khí anh hùng đã phong mỹ tự. Trong đó, phong Đại đô thượng tướng quân Lã Thị Lương là Trinh thuần phu nhân, chuẩn y cho dân ở trang Tràng Kỹ muôn đời thờ phụng. Đến các triều Đinh, Lý, Trần, Lê, vợ chồng Đặng Đại Công tiếp tục được triều đình sắc phong mỹ tự và giao cho nhân dân bản xứ thờ phụng. Ông Nguyễn Văn Hội, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Trường (Cẩm Giàng) cho biết: Ngày nay, các di tích thuộc địa bàn xã Tân Trường vẫn phụng thờ vợ chồng Đặng Đại Công. Trong đó tướng quân Đặng Đại Công được thờ ở đình thôn Tràng Kỹ. Nữ tướng Lã Thị L